Honden kunnen niet alleen hun baasje dankzij hun scherpe neus opsporen, ze kunnen ook ruiken of dat baasje gestresseerd is. Uit nieuw onderzoek blijkt dat honden erin slagen om de adem- en zweetgeur van personen, zonder die mensen te zien, te onderscheiden. En dat lijkt een logische verklaring voor hun opmerkzaamheid rond de gemoedstoestand van hun eigenaar.
"Mijn hond is mijn beste vriend. Hij begrijpt mij!" Ken je dat gevoel, of hoorde je het een hondeneigenaar zeggen? Wel, het lijkt te kloppen. Volgens nieuw wetenschappelijk onderzoek kan een hond de stress van een mens ruiken.
Dat bevestigt niet alleen het gevoel van hondenbaasjes, maar verklaart mogelijk ook een paar andere effecten. De interactie tussen honden en mensen blijkt erg waardevol om het welzijn van bepaalde mensen te verbeteren. Zo daalt het aantal paniekaanvallen bij mensen met posttraumatisch stresssyndroom bijvoorbeeld wanneer ze een hond hebben, maar een hond is ook heel gevoelig aan signalen van mogelijk gevaar. Zo werden honden al ingezet om een epilepsieaanval te detecteren nog vóór die gebeurt. Allemaal vormen van stress voor het menselijke lichaam die bepaalde geuren opwekken.
Maar hoe komt dat? En kunnen die honden dat onderscheid actief maken? Dat wilden deze onderzoekers achterhalen, geïnspireerd door twee zaken die ze wél al wisten. Ten eerste kunnen verschillende dieren emoties detecteren bij mensen. Paarden en geiten kunnen bijvoorbeeld onderscheid maken tussen gezichten van mensen met verschillende emoties, op foto. En honden kunnen met hun zicht en gehoor ook menselijke emoties bespeuren. Ten tweede: honden hebben een ongelofelijk scherpe neus, en geuren zijn dan ook belangrijke informatie voor hen, of het nu gaat over eten opsporen, gevaar detecteren of familie herkennen.
Omdat stress een onmiddellijk effect heeft op ons lichaam, leek het de onderzoekers dan ook logisch dat honden verschillen in onze gemoedstoestand kunnen ruiken. En dat onderzochten ze in het lab. Ze verzamelden eerst geuren van mensen zonder stress, en zetten hen daarna onder druk door hen een aartsmoeilijke taak te geven: tel van 9000 af tot 0, in sprongen van 17. En wel zo snel mogelijk: in drie minuten. Wanneer deelnemers fouten maakten, onderbrak een onderzoeker hen en gaf het laatste correcte getal. Daarna namen de deelnemers opnieuw een staal van hun zweet en adem.
De honden kregen telkens drie menselijke geuren via een buis, waarvan één de geur van een persoon met een hoog stressniveau.
Vier honden werden daarna losgelaten op die geuren. Een klein aantal, omdat ze grondig getraind werden voor deze studie. Ze werden aan de geur blootgesteld via buizen, omdat er geen andere informatie (zoals het gezicht van een mens) effect mocht hebben op hun reactie. En ze mochten niet puur op de geur van de persoon reageren: ze moesten leren om anders te reageren op twee geuren van dezelfde persoon en de onderzoekers aan te geven welke geur wees op stress.
Dat lukte verrassend goed. Na de training kregen honden de geuren willekeurig te ruiken, zonder dat de onderzoekers wisten welke geur de 'juiste' was. In 94 procent van de tests lukte het de honden.
Conclusie: honden zijn in staat verschillen te ruiken in de geur van dezelfde persoon op een ander moment, met een ander stressniveau. Met de kennis dat ons lichaam onmiddellijk reageert wanneer wij stress voelen, verklaart dit waarschijnlijk mee waarom honden dat (lijken) op te pikken, zowel bij mentale als lichamelijke stress. Misschien beseft je hond wel sneller dan jij wanneer je nood hebt aan een momentje ontspanning.
Clara Wilson, Kerry Campbell, Zachary Petzel, Catherine Reeve. (PLOS ONE, 2022)